Πως γίνεται η διάγνωση της χρόνιας νεφρικής νόσου

Στα αρχικά της στάδια, η χρόνια νεφρική νόσος δεν εμφανίζει συμπτώματα, για αυτό και εντοπίζεται συνήθως μέσα από προληπτικές μικροβιολογικές εξετάσεις ρουτίνας ή από εξετάσεις που μπορεί να κάνει ένας ασθενής για κάποια άλλη πάθηση. Βασικό κριτήριο για τη διάγνωσή της αποτελεί η ύπαρξη βλάβης στα νεφρά σε συνδυασμό με μορφολογικές και λειτουργικές διαταραχές τους για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών, µε ή χωρίς ελάττωση του ρυθμού σπειραµατικής διήθησης (GFR).

Η βλάβη μπορεί να διαπιστωθεί με τρεις τρόπους:

• Παθολογοανατομικά: με διαδερμική βιοψία νεφρού, όπου διαπιστώνεται και ο τύπος της βλάβης και η έκταση της βλάβης.
• Απεικονιστικά: μέσα από υπερηχογράφημα, αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
• Μικροβιολογικά: με τα ευρήματα από εξετάσεις αίματος και ούρων όπου γίνεται μέτρηση του λευκώματος που αποβάλλεται από τα ούρα, ανίχνευση μικροσκοπικής αιματουρίας και εκτίμηση του λόγου αλβουμίνης/κρεατινίνης στα ούρα.

Σε περίπτωση που τα αποτελέσματα μικροβιολογικών εξετάσεων δείχνουν πιθανή ύπαρξη νεφρικής βλάβης, θα πρέπει να ακολουθηθεί από τον νεφρολόγο ο υπολογισμός του ρυθμού σπειραματικής διήθησης (GFR). Ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης είναι η μέτρηση που υποδεικνύει πόσα mL παραπροϊόντων του αίματος μπορούν να διηθήσουν τα νεφρά ανά λεπτό και αναφέρεται ως mL/min/1.73m2.

Η εξέταση αυτή αποτελεί την πιο αξιόπιστη μέθοδο εκτίμησης της λειτουργίας των νεφρών. Η ελάττωση των επιπέδων του ρυθμού αυτού δεν αποτελεί μονάχα κριτήριο για τη διάγνωση της χρόνιας νεφρικής νόσου, αλλά και παράγοντα πρόβλεψης επιπλοκών της ασθένειας και κυρίως εμφάνισης καρδιαγγειακών συµβαµάτων.

Ο προσδιορισμός της GFR ιδανικά θα πρέπει να γίνεται με τη μέτρηση καθαρής ινουλίνης ή τη μέτρηση κάθαρσης µικροµοριακών ιωδιούχων σκιαγραφικών. Πρακτικά όμως και οι δύο μέθοδοι δεν χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ιατρική, καθώς είναι χρονοβόρες διαδικασίες που πρέπει να γίνουν σε εξειδικευμένα εργαστήρια.

Στην πραγματικότητα λοιπόν ο δείκτης που καθορίζει τα υγιή επίπεδα νεφρικής λειτουργίας είναι τα επίπεδα κρεατινίνης πλάσματος. Η κρεατινίνη είναι μια αζωτούχος ένωση που παράγεται ενδογενώς στους μύες και αποβάλλεται από τον οργανισμό μέσα από τα νεφρά. Με τη φυσιολογική λειτουργία των νεφρών, τα επίπεδά της στο αίμα είναι χαμηλά ή εντός ορίων. Σε περίπτωση νεφρικής δυσλειτουργίας η κρεατινίνη πλάσματος αυξάνει, λόγω αδυναμίας των νεφρών να την αποβάλλουν. Έτσι μπορούμε να έχουμε μια έμμεση διάγνωση της ύπαρξης νεφρικής βλάβης.

Αν σε μια εξέταση, τα επίπεδα κρεατινίνης στο αίμα παρουσιαστούν υψηλά και υπάρχουν παράγοντες κινδύνου εμφάνισης χρόνιας νεφρικής νόσου, τότε θα πρέπει να γίνει προσδιορισμός του ρυθμού σπειραματικής διήθησης.

Ωστόσο, οι φυσιολογικές τιμές κρεατινίνης πλάσματος είναι πιθανό να επηρεάζονται από το φύλο, τη μυϊκή μάζα, τη διατροφή, τη θερμοκρασία του σώματος, τη φυλή, τη λήψη άλλων φαρμάκων και την πρόσληψη υγρών. Για αυτόν τον λόγο, το GFR υπολογίζεται κατά προσέγγιση μέσα από μια μαθηματική φόρμουλα που συνυπολογίζει τα επίπεδα κρεατινίνης και όλους τους παραπάνω προσωπικές πληροφορίες και ονομάζεται eGFR, δηλαδή εκτιμώμενος ρυθμός σπειραματικής διήθησης.

Για να λάβει ένας ασθενής διάγνωση χρόνιας νεφροπάθειας θα πρέπει να εμφανίζει eGFR χαμηλότερο από 60 mL/min/1.73m2. Έπειτα θα πρέπει να γίνει προγραμματισμός για υπερηχογράφημα των νεφρών και του ουροποιητικού συστήματος και σε ορισμένες περιπτώσεις διαδερμική βιοψία νεφρών, για να εντοπιστεί το μέγεθος της ζημιάς που έχει προκληθεί και να καθοριστεί το θεραπευτικό πλάνο.

Καθώς η ασθένεια στα πρώτα της στάδια δεν εμφανίζει συμπτώματα, άτομα που ανήκουν σε κατηγορίες υψηλού κινδύνου εμφάνισής της θα πρέπει να ελέγχονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου η διάγνωση να γίνει εγκαίρως. Στις κατηγορίες αυτές ανήκουν όσοι πάσχουν από υπέρταση, διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα, όσοι πάσχουν από άλλες παθήσεις των νεφρών ή έχουν υποστεί τραύμα στα νεφρά και βεβαίως όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό της ασθένειας.

  Τετάρτη, 27 Απριλίου 2022